Nietrzeźwość w miejscu pracy

Program profilaktyki pracowniczej

Zadanie wspierania i kontroli pracownika i jego pracy - należy w większości firm do bezpośredniego przełożonego - kierownika lub kierownika kadrowego (personalnego). Jednak czasami, gdy wystąpi sytuacja kryzysowa lub mnożą się problemy wyłącznie z jednym lub pewną grupą pracowników, szuka się pomocy u fachowców. Tak jest w niektórych zakładach pracy w Polsce i tak może być w każdym, który boryka się z problemem nadmiernego picia (lub wręcz uzależnieniem od) alkoholu wśród pracowników.

Spożywanie alkoholu w miejscu pracy, przychodzenie w stanie nietrzeźwości lub na kacu już samo w sobie obniża jakość i efektywność pracy, zmniejsza jej bezpieczeństwo; w kontakcie z klientami towarów lub odbiorcami usług podważa wiarygodność firmy powodując w konsekwencji, zarówno straty materialne, jak i marketingowe. Koszty nadmiernego picia ponosi jednak nie tylko firma, ale i sam pracownik, który może stracić pracę, zniszczyć swoje zdrowie, zaprzepaścić kwalifikacje i wydajność pracy oraz doprowadzić do ruiny rodzinę.

Nowoczesna polityka personalna już nie zajmuje się wyłącznie zatrudnianiem i zwalnianiem pracowników, ale tworzy cały klimat w firmie, dzięki któremu ludzie chcą akurat w niej pracować, czują się dumni z tego powodu, identyfikują się z celem i zadaniami firmy. Nie kierują się wyłącznie lękiem przed bezrobociem i ubóstwem, ale tworzą pozytywne wizje swojej kariery i rozwoju zawodowego. Firma, która wprawdzie wymaga i egzekwuje wykonywanie powierzonych zadań, powinna być przyjaznym miejscem.

Człowiek nadmiernie pijący lub uzależniony od alkoholu może nie zdawać sobie sprawy z tego, że ma problem, a już na pewno się do tego nie przyzna, jeśli będzie groziło mu za to wyłącznie zwolnienie z pracy.

Istnieją ośrodki oraz specjaliści - terapeuci wyspecjalizowani w pomaganiu osobom nadużywającym alkoholu. Są oni również w stanie prowadzić szkolenia w zakładach pracy, które stanowią profilaktykę alkoholową lub uczą kierowników i przełożonych postępowania w takich sytuacjach. Zakład pracy może podjąć decyzję o przeprowadzeniu takiego szkolenia dla wydelegowanych osób jednorazowo lub w formie wykładów, serii spotkań itp. Może również, gdy dostrzeże problem nietrzeźwych pracowników w swojej firmie i opłacalność jego likwidacji, zdecydować się na uruchomienie - w ramach tylko swojego zakładu lub tworząc porozumienie kilku zakładów - punkt konsultacyjny dla tych osób. Nakłady kosztów takiego programu pracowniczego będą z pewnością niższe niż koszty szukania nowych pracowników, szkolenia ich, wprowadzania do firmy.

Poza tym, dyrektor zyskuje uznanie i poparcie wszystkich pracowników (także związków zawodowych, jeśli takowe funkcjonują w zakładzie), którzy wiedzą, że mogą liczyć nie tylko na pensję i ewentualnie naganę, ale także pomoc w trudnej sytuacji.

W tworzeniu programów pracowniczych nie chodzi o przejęcie i sprawowanie bezkrytycznej opieki nad każdym pracownikiem. Ideą ich jest eliminowanie zjawiska nietrzeźwości w miejscu pracy, a nie ludzi.

Oznaki, które wskazują na pogorszającą się wydajność pracy (w tym także - w związku z nadużywaniem alkoholu):

1. Wzrastająca absencja:
   • nieusprawiedliwione nieobecności,
   • mało prawdopodobne wytłumaczenia nieobecności,
   • nienormalnie dużo krótkich nieobecności, z powodu pomniejszych chorób,
   • nadmierna powolność, opieszałość.
2. Nieobecność podczas pracy:
   • powtarzające się nieobecności na stanowisku pracy,
   • wzrastająca ilość i długość przerw na kawę, wycieczek do innych pokoi,
   • fizyczne dolegliwości w pracy (bóle głowy, żołądka, itp.)
3. Zamieszanie i problemy z koncentracją:
   • trudność w przypominaniu sobie poleceń i szczegółów instrukcji,
   • wzrastająca trudność w wypełnianiu wyznaczonych zadań,
   • trudność w przypominaniu sobie i analizowaniu swoich błędów,
   • praca jawi się jako wymagająca ciągle rosnącego wysiłku, przerastająca możliwości,
   • łatwość dekoncentracji, częste roztargnienie.
4. Ogólnie zaniżona wydajność pracy:
   • zmienny model pracy - naprzemiennie skrajnie wysoka lub niska wydajność i jakość pracy,
   • niedotrzymywanie i przekraczanie terminów, · zwiększająca się ilość błędów i pomyłek,
   • tracony czas i materiały,
   • uchylanie się od podejmowania decyzji.
5. Niewłaściwe relacje z innymi pracownikami:
   • wyczulenie na krytykę,
   • znaczne wahania nastroju,
   • skargi od współpracowników,
   • unikanie współpracowników,
   • drażliwość, nerwowość.
6. Niezwyczajne zachowanie:
   • przemoc fizyczna,
   • wybuchy emocji.

Etapy rozwiązywania problemów alkoholowych w zakładzie pracy:

1. Ograniczenie lub zakazanie dostępności alkoholu w miejscu pracy. Dostosowanie regulaminu zakładowego do nowych wymagań.
2. Realizacja programów informacyjnych, edukacyjnych i treningowych dotyczących bezpieczeństwa pracy oraz zdrowego stylu życia.
3. Identyfikacja i ocena problemów pracowniczych.
4. Uruchomienie poradnictwa i leczenia dla osób mających problemy związane z alkoholem.
5. Koordynacja współpracy pracodawców i przedstawicieli pracowników (np. związkowych).
6. Przeszkolenie zakładowej służby zdrowia z profilaktyki alkoholowej lub/i kierowanie do wyznaczonych placówek lecznictwa odwykowego.