Rekomendacje Rady
z dnia 5 czerwca 2001 roku
dotyczące picia alkoholu przez młodocianych, a zwłaszcza przez dzieci i młodzież
(2001/458/EC)

RADA EUROPY

Mając na względzie Traktat powołujący do życia Wspólnotę Europejską, a zwłaszcza jego Artykuł 152(4), podpunkt drugi,

Mając na względzie propozycję Komisji,

Mając na względzie opinię Parlamentu Europejskiego ,

stwierdza co następuje:

1. Zgodnie z punktem (p) Artykułu 3(1) Traktatu, Wspólnota podejmie działania na rzecz osiągnięcia wysokiego poziomu ochrony zdrowia.
2. Zgodnie z Artykułem 152 Traktatu, w trakcie definiowania i wdrażania wszelkich polityk i działań Wspólnoty należy zadbać o wysoki poziom ochrony ludzkiego zdrowia.
3. Kwestia edukacji i informacji zdrowotnej jest wymieniona explicite w Artykule 152 Traktatu i jest jednym z priorytetów Wspólnoty w ramach działań na rzecz zdrowia publicznego.
4. Rezolucja dotycząca nadużywania alkoholu, przyjęta przez Radę oraz przedstawicieli Rządów Krajów Członkowskich na zebraniu Rady w dniu 29 maja 1986 roku , stwierdza, że nasilenie zjawiska nadużywania alkoholu stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia publicznego i dobrobytu społecznego, że produkcja, sprzedaż i dystrybucja napojów alkoholowych stanowią ważny czynnik ekonomiczny w większości Krajów Członkowskich, że, na poziomie europejskim, zalecane jest podjęcie wspólnej inicjatywy w dziedzinie zapobiegania nadużywaniu alkoholu, i że Komisja, po starannym rozważeniu wszystkich interesów, będzie prowadziła zrównoważoną politykę w tym zakresie i, w miarę potrzeby, składała Radzie swoje propozycje.
5. W Komunikacie Komisji Wspólnoty Europejskiej do spraw strategii zdrowotnej oraz projektu Decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady Europy w sprawie przyjęcia programu działań w dziedzinie zdrowia publicznego (na lata 2001-2006), alkohol wymieniony jest jako jeden z obszarów, w którym istnieje konieczność podjęcia szczególnych środków i działań.
6. Obecna rekomendacja stanowi pierwszy krok w kierunku przygotowania bardziej kompleksowego podejścia w ramach Wspólnoty (znajdującego wyraz we wnioskach Rady z dnia 5 czerwca 2001 roku w sprawie strategii redukcji szkodliwego wpływu alkoholu).
7. Jednym z celów programu działań na rzecz promocji zdrowia, informacji, edukacji i szkolenia w ramach Wspólnoty (Decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady nr 645/96/EC ) jest promocja badań, ocena i wymiana doświadczeń oraz wspieranie działań związanych z metodami zapobiegania zjawisku nadużywania alkoholu i jego konsekwencjom zdrowotnym i społecznym. Program ten stanowi podstawę do dalszych badań nad zaproponowanymi metodami oraz ich monitorowania.
8. W ramach programu działań Wspólnoty w dziedzinie monitorowania zdrowia (Decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady Nr 1400/97/EC), jednym z obszarów, w którym można ustalić wskaźniki zdrowia jest spożycie alkoholu. Fakt ten może być bardzo pomocny przy wspieraniu procesu wdrażania proponowanych środków.
9. W ramach programu działań Wspólnoty w zakresie zapobiegania urazom (Decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady Nr 372/1999/EC), uwzględnione zostaną urazy związane z nadużywaniem alkoholu. Fakt ten może się okazać pomocny przy wspieraniu procesu gromadzenia danych potrzebnych do wdrożenia proponowanych środków zaradczych.
10. W komunikacie Komisji zatytułowanym „Priorytety Unii Europejskiej w zakresie bezpieczeństwa na drogach” ustalono, że kierowanie pojazdami mechanicznymi pod wpływem alkoholu jest jednym z najważniejszych priorytetów, którego wspólna realizacja mogłaby się przyczynić do zmniejszenia wysokiej śmiertelności w wypadkach na drogach Unii Europejskiej. W swoich wnioskach z dnia 5 kwietnia 2001 roku Rada zwróciła uwagę na rekomendację Komisji w sprawie maksymalnego dozwolonego stężenia alkoholu we krwi u osób kierujących pojazdami mechanicznymi, w których wymieniono explicite problem młodocianych kierowców i pasażerów, oraz zachęciła Kraje Członkowskie do starannego rozważenia wszystkich zaproponowanych środków.
11. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2000/13/EC w sprawie ujednolicenia przepisów prawnych Krajów Członkowskich dotyczących oznakowania, prezentacji i reklamy produktów spożywczych umożliwia dalsze ustalenie reguł dotyczących wyszczególniania składników na etykietkach napojów alkoholowych. Komisja między innymi dlatego wysunęła taką propozycję, że w ostatnich latach pojawia się na rynku coraz więcej napojów alkoholowych, których skład jest adresowany specyficznie do młodego konsumenta. Młody człowiek powinien wiedzieć co pije, a odpowiednia informacja na etykietce powinna mu to ułatwić. Poza tym ujednolicone przepisy dotyczące oznakowania napojów alkoholowych jest niezbędne dla rozszerzenia i ochrony wewnętrznego rynku na te produkty.
12. Zgodnie z Artykułem 15 Dyrektywy Rady nr 89/552/EEC w sprawie koordynacji niektórych wymogów prawnych, regulacje prawne i działania administracyjne w Krajach Członkowskich dotyczące nadawania programów telewizyjnych, z poprawką w postaci Dyrektywy Rady nr 97/36/EC, telewizyjne reklamy napojów alkoholowych muszą spełniać ustalone kryteria, zwłaszcza w sferze ochrony nieletnich.
13. Przy wdrażaniu zalecanych środków działania należy pamiętać, że ograniczenia w zakresie komercyjnych transmisji o zasięgu międzynarodowym muszą być zgodne z Artykułem 49 Traktatu, a zatem muszą być proporcjonalne do celów, jakie zamierza się osiągnąć w ramach interesów ogólnych, takich jak ochrona zdrowia publicznego i konsumentów.
14. Zwraca się uwagę, że wszelkie decyzje w sprawie usuwania niedozwolonych produktów pochodzących z innego Kraju Członkowskiego podlegają Decyzji 3052/95/EC, na mocy której ustalono procedurę wymiany informacji dotyczącej środków krajowych odbiegających od zasady swobodnego przepływu towarów w ramach Wspólnoty. W myśl tej Decyzji, każda taka decyzja musi być zgłoszona Komisji i odpowiednio uzasadniona.
15. Bacząc na to, by nie narazić na uszczerbek krajowych aktów prawnych i środków działania, namawia się producentów i sprzedawców detalicznych do ustanowienia i wprowadzenia w życie samoregulacyjnej kontroli nad wszelkimi formami promocji, marketingu i sprzedaży napojów alkoholowych, i uzgodnienie standardów w tym zakresie, bez względu na rodzaj medium, w ramach przyjętego kodeksu postępowania.
16. Samoregulacja w zakresie reklamy napojów alkoholowych, wsparta przez zainteresowane nią strony, np. producentów, reklamodawców i media, już działająca w wielu Krajach Członkowskich, często w ścisłej współpracy z rządami i organizacjami pozarządowymi, może odegrać ważną rolę w ochronie dzieci i młodzieży przed szkodami wyrządzanymi przez alkohol. Ważny wkład w tym zakresie mogą mieć także organizacje młodzieżowe.
17. W niektórych Krajach Członkowskich dane statystyczne wskazują na szczególnie niepokojące zmiany stylu picia wśród młodzieży, a mianowicie na: nasilenie zjawiska picia ciągami i intensywnego picia wśród nieletnich, tendencja do picia znacznych ilości alkoholu bez nadzoru, z dala od rodziny, w coraz wcześniejszym wieku, wzrost spożycia wśród dziewcząt w niektórych krajach członkowskich, tendencja do łączenia alkoholu z narkotykami. Zachodzi jednak potrzeba dalszego gromadzenia informacji na ten temat.
18. We Wspólnocie zachodzi wyraźna potrzeba udoskonalenia badań nad przyczynami, charakterem i skalą problemów wywołanych przez picie alkoholu przez osoby młode, zwłaszcza dzieci i młodzież w wieku dorastania, poprzez – między innymi – bardziej skoordynowane niż dotychczas i bardziej rozległe gromadzenie danych.
19. Zgodnie z Artykułem 5 Traktatu, podejmowane przez Wspólnotę wysiłki na rzecz zapewnienia wysokiego poziomu ochrony zdrowia muszą być zgodne z zasadą pomocniczości oraz z zasadą mówiącą, że Wspólnota nie może podejmować działań wykraczających poza to, co jest konieczne dla realizacji celów Traktatu. A zatem, rekomendowane środki muszą uwzględniać środki dotychczasowe (stosowane wcześniej i obecnie) w Krajach Członkowskich, proporcjonalnie do formułowanych celów w zakresie ochrony zdrowia publicznego.
20. Należy prowadzić ciągłą ocenę podejmowanych środków, ze szczególnym uwzględnieniem ich skuteczności oraz osiągnięć na poziomie zarówno krajowym, jak i unijnym.

RADA EUROPY
REKOMENDUJE CO NASTĘPUJE:

1. Formułując swoje strategie i podejmując działania legislacyjne i inne, stosownie do swoich indywidualnych możliwości, w ramach wspólnego podejścia unijnego w kwestii problemu młodzi a alkohol, ze szczególnym uwzględnieniem dzieci i młodzieży, Kraje Członkowskie, przy wsparciu Komisji, tam gdzie to konieczne, powinny:
   1. Promować badania nad wszelkimi aspektami problemów związanych ze spożywaniem alkoholu przez młodocianych, a zwłaszcza przez dzieci i młodzież, po to by móc lepiej zidentyfikować i ocenić metody radzenia sobie z tymi problemami;
   2. Zadbać o to, aby tworzenie, wdrażanie i ocena kompleksowych polityk i programów promocji zdrowia adresowanych do dzieci i młodzieży, ich rodziców, nauczycieli i wychowawców oraz opiekunów, na poziomie lokalnym, regionalnym, krajowym i europejskim uwzględniały problem alkoholu, ze szczególnym uwzględnieniem takich kontekstów, jak organizacje młodzieżowe, organizacje sportowe i szkoły, biorąc pod uwagę dotychczasowe doświadczenia np. akcję „zdrowa szkoła”.
   3. Pozyskiwać i rozpowszechniać wśród osób zainteresowanych udokumentowane informacje na temat czynników motywujących młodocianych, a zwłaszcza dzieci i młodzież, do rozpoczęcia picia.
   4. Wspierać podejście wielosektorowe w edukacji młodych ludzi w kwestiach alkoholu, po to, aby lepiej zapobiegać negatywnym skutkom picia, angażując odpowiednio sektor oświaty i wychowania, służbę zdrowia, organizacje młodzieżowe, wymiar sprawiedliwości, właściwe organizacje pozarządowe i media.
   5. Wspierać metody podnoszenia poziomu świadomości w zakresie skutków picia alkoholu, zwłaszcza u dzieci i młodzieży, oraz jego konsekwencji indywidualnych i społecznych.
   6. Zwiększyć udział młodocianych w politykach i akcjach prozdrowotnych, wykorzystując w pełni ich wkład, zwłaszcza w dziedzinie informacji; wspierać konkretne działania inicjowane, planowane, wdrażane i oceniane przez młodocianych.
   7. Wspierać tworzenie poradników dla rodziców po to, aby pomóc im rozmawiać z dziećmi o sprawach związanych z alkoholem; promować rozpowszechnianie tych materiałów za pośrednictwem sieci lokalnych, takich jak: szkoły, placówki służby zdrowia, biblioteki, ośrodki kultury i Internet.
   8. Kontynuować prace nad tworzeniem konkretnych inicjatyw adresowanych do młodocianych, dotyczących niebezpieczeństw związanych z kierowaniem pojazdami mechanicznymi pod wpływem alkoholu, ze szczególnym uwzględnieniem miejsc wypoczynku i rozrywki, szkół oraz ośrodków szkoleniowych oferujących naukę jazdy.
   9. Przeciwdziałać nielegalnej sprzedaży alkoholu nieletnim konsumentom i, tam gdzie jest to możliwe, żądać okazania dowodu osobistego lub innego dokumenty stwierdzającego wiek; traktować tę rekomendację jako priorytet.
   10. Wspierać w szczególny sposób tworzenie specyficznych podejść do wczesnego wykrywania i interwencji zapobiegających uzależnianiu się młodocianych od alkoholu.
2. Uwzględniwszy różnice w zakresie prawa oraz innych form regulacji i samoregulacji, Kraje Członkowskie powinny, w miarę możliwości:
   1. Zachęcać, we współpracy z producentami i sprzedawcami napojów alkoholowych i właściwych organizacji pozarządowych, do tworzenia skutecznych mechanizmów w dziedzinie promocji, marketingu i sprzedaży;
      1. celem zadbania o to, aby producenci nie produkowali napojów alkoholowych specjalnie adresowanych do dzieci i młodzieży:
      2. celem zadbania o to, by napoje alkoholowe nie były projektowane i promowane w taki sposób, by zwiększyć ich atrakcyjność wśród dzieci i młodzieży; szczególną uwagę należy zwracać między innymi na następujące elementy:
         • czerpanie ze stylów kojarzących się z kulturą młodzieżową (liternictwo, motywy, barwy),
         • pokazywanie dzieci, młodzieży i innych młodo wyglądających modeli w kampaniach reklamowych
         • robienie aluzji do konsumpcji narkotyków lub innych szkodliwych substancji, na przykład tytoniu; pokazywanie obrazów kojarzących się z tego typu konsumpcją,
         • tworzenie powiązań z przemocą i zachowaniem antyspołecznym;
         • implikowanie sukcesów społecznych, seksualnych, sportowych,- zachęcanie dzieci i młodzieży do picia łącznie ze sprzedawaniem im tanich napojów alkoholowych;
         • reklamowanie alkoholu podczas imprez sportowych, muzycznych i innych, przyciągających dużą liczbę dzieci i młodzieży w charakterze uczestników lub widzów; sponsorowanie tego typu imprez,
         • umieszczanie reklam w mediach adresowanych do dzieci i młodzieży lub trafiających do dużej liczby dzieci i młodzieży,
         • darmowe rozprowadzanie alkoholu wśród dzieci i młodzieży oraz sprzedaż lub darmowe rozprowadzanie produktów używanych do promowania napojów alkoholowych, szczególnie atrakcyjnych dla dzieci i młodzieży;
      3. organizować, tam gdzie jest to możliwe, specjalne szkolenia dla obsługi i sprzedawców dotyczące ochrony dzieci i młodzieży oraz przypominające o obowiązujących ograniczeniach sprzedaży alkoholu młodocianym;
      4. stworzenie producentom możliwości uzyskania porady przed wprowadzeniem nowego produktu na rynek, jeszcze przed fazą marketingu lub zainwestowaniem w określony produkt oraz porad dotyczących kampanii marketingowych przed wprowadzeniem produktu na rynek;
      5. zadbanie o właściwe rozpatrywanie skarg dotyczących produktów, których promocja, marketing lub sprzedaż nie odbywa się zgodnie z zasadami wyłożonymi w punktach (a) i (b) oraz o to, aby produkty te, w razie potrzeby, były wycofywane ze sprzedaży i by zaprzestano niedozwolonych praktyk w dziedzinie marketingu i promocji.
   2. Namawiać producentów napojów alkoholowych oraz organizacje handlowe do tego, aby zobowiązały się przestrzegać powyższych zasad.
3. Kraje Członkowskie pragnąc się przyczynić do monitorowania procesu wdrażania tej rekomendacji na poziomie całej Wspólnoty, i podejmując stosowne czynności w kontekście programu działań w dziedzinie zdrowia publicznego, powinny na prośbę Komisji złożyć raport ze stopnia wdrażania powyższych rekomendacji.

WZYWA KOMISJĘ WE WSPÓŁPRACY Z KRAJAMI CZŁONKOWSKIMI :

1. do wspierania Krajów Członkowskich w ich wysiłkach na rzecz wdrażania powyższych rekomendacji, zwłaszcza poprzez gromadzenie i udostępnianie odpowiednich danych porównawczych i ułatwianie wymiany informacji i najlepszych praktyk;
2. do promowania dalszych badań na poziomie Wspólnoty w zakresie postaw i motywacji młodocianych, a zwłaszcza dzieci i młodzieży, wobec spożywania alkoholu i do monitorowania postępów w tej dziedzinie;
3. do śledzenia, oceny i monitorowania postępów oraz kroków powziętych przez Kraje Członkowskie oraz na poziomie Wspólnoty i do zapewnienia nieustającego, konstruktywnego i ustrukturowanego dialogu między wszystkimi zainteresowanymi stronami;
4. do składania raportów z wdrażania proponowanych środków zaradczych, na podstawie informacji udostępnianych przez Kraje Członkowskie, nie później niż pod koniec czwartego roku od daty przyjęcia rekomendacji, a potem w regularnych odstępach, oceniając skuteczność proponowanych środków zaradczych oraz potrzebę ich rewizji lub podjęcia działań dodatkowych;
5. do pełnego wykorzystania wszystkich polityk Wspólnoty, a zwłaszcza programu działań w dziedzinie zdrowia publicznego, w celu zaradzenia problemom wymienionym w niniejszej rekomendacji.

Sporządził w Luksemburgu dnia 5 czerwca 2001 roku
W imieniu Rady Europy
Przewodniczący
L. Engqvist